Onlangs was ik op twee weblogs betrokken in een woordenwisseling met een belijdend ‘zioniste’, die Een Ander Joods Geluid en mij als ‘anti-zionistisch’ wenste weg te zetten. Een onderscheid waar ik nooit zo over had nagedacht, maar nu moest ik wel.

Met aanvullingen, hier mijn antwoord aan haar:

“Weet u, mevrouw, die hele obsessieve tweedeling van u, die hele goocheltoer met zionisme en anti-zionisme, al dat schrijfzweet dat u besteedt aan dat onderscheid, het interesseert me geen lor.

Maar als u mij vraagt er desondanks over na te denken, dan antwoord ik u dit. Ik ben van 1950 en heb van de vermaledijde oorlog die 5 jaar daarvoor uitgeraasd was, toch een tikkie meegekregen, omdat ik het kind ben van ouders die er een dreun van hadden gekregen, die tot hun dood nadaverde in hun hoofden en harten. Omdat ik andere familie had, die er door getekend was, en is. Omdat er familie was, die ik alleen van horenzeggen kende. Familie, wier portretten op de schoorsteenmantel stonden, het enige dat er behoudens een koperen tabakspot met een wiebelige zwartbakelieten knop en een fleurig geborduurd Sabbattafelkleed van hen over was, of die diep weggestopt zaten in een lade, omdat mijn ouders de aanblik niet konden verdragen. Dat tikkie, mevrouw, heeft van mij emotioneel een zionist gemaakt, voor zover dat van belang is.

Maar ik heb uit die periode nog een tweede tik meegekregen, het inzicht namelijk dat het geen pas geeft over anderen te heersen, en hun leven te beknotten en te verwoesten, zoals dat met het leven van mijn ouders is gebeurd, of hen te verdrijven. Zij moesten zich bijna 5 jaar lang onzichtbaar maken, om te overleven. Mijn obsessie is daarom een heel andere dan de uwe, en draait om mensenrechten, internationaal recht en humanitair oorlogsrecht. Wordt dat geschonden of in acht genomen? Ons meningsverschil gaat onder andere daarover: is het geoorloofd om uit naam van enig –isme, anderen weg te duwen? Ja mevrouw, ik ken de diepe verschillen tussen de –ismen, daarover hoeft u mij niet te beleren. Het gaat mij nu om de overeenkomsten. Helaas, het zionisme zoals Israël dat praktiseert, en dat u verdedigt, legitimeert overheersing en onderdrukking.

Het huis waar mijn ouders in 1942 inderhaast uit weg moesten trekken zou een Palestijns huis kunnen zijn, in een Palestijnse plaats, de ochtend in 2008 dat de bulldozer voorrijdt. Een huis dat geen bescherming meer kan bieden, omdat anderen zo besloten hebben, met hun –isme in de hand. Het adres waar mijn moeder zich verschool, zou het adres kunnen zijn, waar Palestijnen zich verschuilen, die ‘illegaal’ in Jeruzalem moeten verblijven, omdat het de bezetter behaagt hen in hun eigen stad geen normaal leven te gunnen. Ja mevrouw, ik ken ook de verschillen in de situatie van mijn familie en van die Palestijnen, daarover hoeft u mij niet te beleren. Maar ze zijn niet zo groot, of die ervaring van mijn familie heeft van mij rationeel een anti-zionist gemaakt, voor zover van belang.

Daarom, mevrouw, voel ik mij zo buitengewoon thuis bij Een Ander Joods Geluid. Want daar komen die twee samen, in de diepe verontrusting die het huidige en historisch gepraktiseerde zionisme ons joden van EAJG geeft. Wij hebben geprobeerd die ambivalentie uit te drukken in een formulering, die u hebt beliefd een ‘ordinaire leugen’ te noemen:

‘Een Ander Joods Geluid is een actiegroep, die zich - juist uit verbondenheid met het lot en het voortbestaan van Israël - het politieke debat en de kritische meningsvorming over Israël en de bezette gebieden ten doel stelt. Dit zonder te tornen aan het bestaansrecht van de staat Israël.’

U deelt uw wereld namelijk liever overzichtelijk in: zionisten en anti-zionisten.

En u kent zichzelf het recht toe, anderen langs uw ‘zionististische’ meetlat te leggen, en luid de uitkomsten van uw gemillimeter te verkondigen. De een deugt, de ander niet. De een, en daar rekent u zichzelf toe, is ‘voor Israël’; de ander, waar ik toe behoor, ‘tegen’. En, oh, in de verte of dichtbij ziet u ook nog een heuse antisemiet opdoemen. Mij interesseren uw uitkomsten geen snars.

Als het gaat om de eerbiediging van mensenrechten, internationaal recht en humanitair oorlogsrecht is iedereen welkom, of hij nu in uw universum is ingedeeld bij de ‘zionisten’ of de ‘anti-zionisten’.

Ik heb de knorrige, licht verongelijkte, niet bijster toegankelijke, wat moeilijk lopende Meron Benvenisti, de voormalige locoburgemeester van Jeruzalem, met wie ik aan één tafel heb gezeten, in mijn hart gesloten. Zijn boek is het mooiste en gevoeligste wellicht dat ik tot nu over Israël en Palestina gelezen heb: Sacred Landscape: Buried History of the Holy Land Since 1948.

Uit dat boek blijkt ook dat hij een diep overtuigde zionist is, met grote liefde voor zijn land. Daarom juist, gruwt hij van de manier waarop het de Palestijnen sinds jaar en dag bejegent en behandelt.

Hij is in zijn eentje Een Ander Joods Geluid. Al hebben ze niet allemaal zijn statuur, zo zijn er velen, in Israël en daarbuiten.

Ik vrees, brave mevrouw, zelfbenoemde ‘verdediger van Israël’, valse profetes van de ‘sekte van Zion’, dat u daar tot het eind van uw dagen niets van zult begrijpen.

Daarom zal onze ‘discussie’ nooit een discussie worden.”

Jaap Hamburger is voorzitter van Een Ander Joods Geluid.