Interview Nu.nl, 3 augustus 2009

Oud-premier noemt eigen premierschap ‘besmet’

AMSTERDAM – Oud-premier Dries van Agt heeft grote kritiek op het pro-Israelbeleid van minister Maxime Verhagen van Buitenlandse Zaken. In een vraaggesprek met NU.nl geeft de CDA-prominent zijn partijgenoot een ‘kolossale min’. 

“Zijn kennis van de feiten moet groter zijn dan ik destijd had. Dat is een plus voor hem en een min voor mij. Maar tegelijk ook een kolossale min voor hem. Op basis van zoveel meer kennis is het des te merkwaardiger en verwijtbaarder dat hij zo pro-Israel blijft”, vergelijkt Van Agt zich met Verhagen.

Van Agt - premier van 1977 tot 1982 en in 1982 ook minister van Buitenlandse Zaken - zette zich de afgelopen tien jaar met ‘hart en ziel’ in voor de rechten van de Palestijnen. Tien september verschijnt zijn boek over zijn visie op de huidige stand van zaken in de door Israel bezette gebieden. “Ik heb het boek niet alleen willen schrijven aan regering en parlement maar allereerst aan hen die de verantwoordelijkheid vandaag dragen”. 

De oud-premier en oud-minister geeft toe tijdens zijn actieve politieke loopbaan ‘te weinig alert’ op de Palestijnse kwestie te zijn geweest. “Ik ben daarin te kort geschoten, ik neem mezelf kwalijk dat ik daarin heb gefaald en beweeg nu dus hemel en aarde om dat alsnog goed te maken.” Op de vraag of het zijn premierschap en functioneren als minister van Buitenlandse Zaken besmet, antwoordt hij bevestigend. “Ja, voor mijzelf wel.”

Van Agt vindt het onbegrijpelijk dat de Nederlandse regering het handelen van Israel in de recente oorlog in de Gazastrook verdedigt.

“Verhagen en Balkenende beweerden dat Israel het recht had zichzelf te verdedigen. Maar van dat recht mag je pas gebruikmaken als laatste redmiddel, als er geen alternatieven zijn. In dit geval waren die er wel! 

Als je ten strijde trekt moet je te allen tijde proportioneel optreden. Daarvan was natuurlijk geen sprake: meer dan 1400 Palestijnse doden, merendeels burgers, tegenover 13 Israelische slachtoffers. Van de Israelische slachtoffers waren er ook nog eens 10 soldaten, van wie 4 door eigen vuur zijn gedood.”

Hij ziet een grote rol weggelegd voor de Europese Unie. “We hebben geen politieke of militaire macht maar met de EU wel veel economische macht. We zouden grote druk kunnen uitoefenen op Israel”, betoogt de oud-politicus. “Maar Nederland houdt de laatste jaren de Europese Unie tegen als er ook maar een kritisch woord jegens Israel dreigt te worden gesproken.”

Van Agt hoopt dat zijn boek een verandering teweeg brengt, maar maakt zich daarover geen ilussies. “De luisterbereidheid bij de ministers, ook de geestverwante ministers van het CDA , is klein.” Hij noemt het verdrietig dat hetzelfde geldt voor de parlementariers van zijn partij. “Ze willen niet luisteren naar mijn betogen en noodkreten, omdat het ze niet uikomt. Mijn visie is niet verenigbaar met het vooroordeel waarin ze zichzelf hebben vastgegraven.”

NU.nl/Jasper ten Berge