De Volkskrant, Forum, 6 juni 2007

Door Dries van Agt

Beste Maxime,

Op 31 mei hebt ge in een voordracht de vijf prioriteiten gepresenteerd van uw buitenlands beleid. Forum heeft ’s anderendaags deze voordracht ten dele gepubliceerd. Voorop noemde u het verdedigen van mensenrechten. U bent politicus geworden om een bijdrage te leveren aan het inrichten van de samenleving. ‘Mensenrechten zijn daarbij altijd essentieel geweest’, verklaarde u, ‘mensenrechten gelden voor iedereen, overal en onder alle omstandigheden. Daarover valt niet te marchanderen.’

U staat pal voor ‘de universaliteit van mensenrechten als leidend principe’, en daarvoor verdient u ovationele bijval. Maar uw opsomming van landen waar die rechten op misdadige wijze worden overschreden, is helaas pijnlijk onvolledig. De staat Israël komt daarin niet voor en vindt in uw toespraak nergens vermelding.

Waarom niet? U hebt uw geloof in de waarde van mensenrechten beleden aan de vooravond van de herdenking van het treurige feit dat wat er in 1967 nog aan Palestijns gebied over was inmiddels al veertig jaar door Israël bezet wordt gehouden (ja, inclusief Gaza), in strijd met tientallen VN-resoluties die op beëindiging daarvan hebben aangedrongen. Dat die bezetting steeds hardvochtiger is geworden, steeds vaker heeft geresulteerd in ernstige schendingen van mensenrechten, kan u niet onbekend zijn.

U weet ook dat die bezetting geleid heeft tot een omvangrijke en kennelijk planmatig volvoerde kolonisatie, waardoor dat tot losse brokken verkruimelt, met diepe armoede en veel ander leed van de bevolking tot gevolg. Die onstuitbaar voortgaande kolonisatie is in strijd met het internationale recht en de Akkoorden van Oslo en met de Routekaart naar Vrede waarvan de EU, dus ook Nederland, een van de opstellers is. Het kan toch niet waar zijn, Maxime, dat gij daar geen boodschap aan hebt?

Deze vertwijfelde vraag stel ik u ook met betrekking tot de scheidingsbarrière die grotendeels op bezet gebied gebouwd is en wordt. Hebt u er maling aan dat het Internationale Hof van Justitie, ’s werelds hoogste rechtscollege, deze bouw wederrechtelijk heeft verklaard en dat Israël deze uitspraak als een lor terzijde heeft geschoven?

Deert het u niet dat Israëlische mensenrechtenorganisaties herhaaldelijk hebben gerapporteerd over het vertrappen van mensenrechten door het Israëlische leger in de bezette gebieden? En laat het u koud dat de Leidse hoogleraar John Dugard als VN-rapporteur blijft signaleren hoe Israël in zijn bejegening van de Palestijnen mensenrechten bruuskeert? Ik hoor u alleen maar fulmineren tegen de, wis en zeker verfoeilijke, zelfmoordaanslagen, door Palestijnse militanten tegen Israëlische burgers gepleegd. Nooit neemt u stelling tegen terroristische acties door het Israëlische bezettingsleger, ook al is het aantal Palestijnse slachtoffers daarvan, ook en vooral onder de burgerbevolking, een veelvoud van het aantal slachtoffers in Israël.

Beste Maxime, ik doe een beroep op u en op de regering uitvoering te geven aan het nobele principe dat gij hebt geproclameerd: dat mensenrechten universeel zijn, voor eenieder en overal geldend.

De auteur was van 1977 tot 1982 minister-president.